Κατάθλιψη και παιδιά

Κατάθλιψη και παιδιά

 

Για κάποια παιδιά η ανεμελιά,  το παιχνίδι  και το γέλιο δεν χρωματίζουν την καθημερινότητα τους. Σύμφωνα με έρευνες εκτιμάται ότι 2-3% των παιδιών μπορεί να εμφανίσουν κατάθλιψη με το ποσοστό  να αγγίζει το 8-9% μετά την ηλικία των 12 ετών .  Τα καταθλιπτικά επισόδεια μπορεί να έχουν διάρκεια λίγων μηνών και τα συμπτώματα να  υποχωρούν σταδιακά δίχως θεραπευτική παρέμβαση σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά με κίνδυνο την επιδείνωση των συμπτωμάτων ή περαιτέρω εμφάνιση των επισοδείων  σε άλλες περιπτώσεις.  Τα  συμπτώματα  που  δεν γίνονται εγκαίρως αντιληπτά ή ακόμη και αποδεχτά έχουν ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος επιδείνωσης τους , η πιθανή εμφάνιση άλλων διαταραχών ή χρήση ουσιών αλλά και η αυτοκτονία.

Αίτια  της Κατάθλιψης

Τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες   παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση κατάθλιψης στα παιδιά όπως και στους ενήλικες. Για παράδειγμα,  παιδιά που έχουν οικογενειακό ιστορικό  ή ένα γονέα που πάσχει απο κατάθλιψη  έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης κατάθλιψης.  Επίσης, στρεσογόνα γεγονότα,  όπως η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, τραυματικές εμπειρίες, η απώλεια  αγαπημένων ανθρώπων ,ένα διαζύγιο, έντονες συγκρούσεις στο οικογενειακό περιβάλλον ή και  ο σχολικός εκφοβισμός  μπορεί να συμβάλλουν ώστε να προκληθεί στα παιδιά κατάθλιψη.

Μερικές φορές δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί η ακριβή αιτία της κατάθλιψης καθώς η κατάθλιψη κάθε παιδιού είναι ατομική, και οι αιτίες  διαφορετικές. Πιο σημαντικό από την αιτία είναι η αναγνώριση της ασθένειας και η θεραπεία της.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης στα παιδιά:

  • Επίμονη θλίψη ή / και ευερεθιστικότητα
  • Χαμηλή αυτοεκτίμηση ή αίσθημα αναξιότητας. Ένα παιδί μπορεί να κάνει δηλώσεις όπως, «Είμαι κακός. Είμαι ηλίθια. Κανείς δεν μου αρέσει. “
  • Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που ίσχυαν προηγουμένως ή για ευχάριστα καθημερινά πράγματα
  • Δυσκολίες στις σχέσεις με τους συνομήλικους ή κοινωνική απόσυρση
  • Αυξημένη ευαισθησία σε οποιαδήποτε κριτική και έντονο αίσθημα ενοχών
  • Αλλαγή στην όρεξη (είτε αύξηση ή μείωση).
  • Αλλαγή στις συνήθειες του ύπνου (είτε αύξηση ή μείωση).
  • Δυσκολία στη συγκέντρωση.
  • Θυμός – οργή – επιθετικότητα
  • Πονοκέφαλοι, στομαχόπονοι ή άλλοι σωματικοί πόνοι που δεν φαίνεται να έχουν παθολογική  αιτία.
  • Αλλαγές σε επίπεδο δραστηριότητας. Το παιδί είτε γίνεται πιο ληθαργικό είτε πιο υπερκινητικό.
  • Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας  ή εκδήλωση αυτοκαστροφικών συμπεριφορών

Συχνά , τα συμπτώματα του παιδιού με κατάθλιψη μπορεί να  μην είναι  ορατά και η ανωτέρω λίστα δεν αποτελεί διαγνωστικό εργαλείο αλλά ενδεικτικό οδηγό ώστε να βοηθήσει το γονέα να απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό .   Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε αλλαγή στη συμπεριφορά  ή διάθεση ενός παιδιού,  η οποία διαρκεί περισσότερο απο μερικές εβδομάδες  θα πρέπει να εξεταστεί. Η κατάθλιψη μπορεί να συνυπάρχει  με άλλες διαταραχές, όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής , διατροφικές διαταραχές ή άλλη αναπτυξιακή διαταραχή. Σε κάθε περίπτωση η αξιολόγηση  από ειδικό διευκολύνει την έγκαιρη διάγνωση και  αντιμετώπιση  της κατάθλιψης.

Πως να βοηθήσω το παιδί μου?

Αν και η αντιμετώπιση της κατάθλιψης γίνεται απο έναν ειδικό, ο γονιός παίζει καθοριστικό ρόλο δείχνοντας κατανόηση , αγάπη, ευαισθησία και στήριξη στα παράπονα, δυσκολίες ή προβληματισμούς που επικοινωνεί το παιδί.  Ο γονιός χρειάζεται να ενθαρρύνει την ανοιχτή επικοινωνία , να είναι καλός ακροατής δίχως να  επιδιώκει  να επιλύσει, να εκλογικεύσει ή να υποτιμήσει  τα  θέματα που επικοινωνεί το παιδί.  Χρειάζεται να ακούσει αλλά και να επικοινωνήσει στο παιδί αισιοδοξία,  ότι ακόμη και τα αρνητικά γεγονότα στη ζωή κρύβουν θετικά στοιχεία, μπορεί επίσης μέσα απο την αφήγηση του παιδιού να βοηθήσει το παιδί να βρεί στοιχεία που αποτελούν δυνάμεις για το παιδί ώστε να διαχειρίζεται τισ δυσκολίες που αντιμετωπίζει.

Η αγάπη, η ενσυναίσθηση, η αποδοχή και η στοργή αποτελούν θεμελιώδη αρχές της συναισθηματικής στήριξης που αναζητά το παιδί  όταν αντιμετωπίζει δυσκολίες.