23 Νοέ Το Στρες στην Καθημερινότητα των Παιδιών μας
Η οικογένεια σήμερα ως σύστημα αντιμετωπίζει αρκετό στρες σε σχέση με το παρελθόν. Οι γονείς εργάζονται σκληρά ώστε να ανταποκρίνονται στις διαρκώς αναπτύσσομενες ανάγκες της οικογένειας, στα καθήκοντα του γονεικού τους ρόλου, αλλά και στις απαιτήσεις ενός συνεχόμενα μεταβαλόμενου και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος. Η μοντέρνα οικογένεια δεν εκτίθεται απλώς σε περισσότερους στρεσογόνους παραμέτρους σε σχέση με το παρελθόν, αλλά βρίσκεται σε μια διαρκή πάλη ενώπιον της αγωνίας και της αβεβαιότητας σε κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό, περιβαλλοντολογικό και τεχνολογικό επίπεδο.
Όλα τα παιδιά βιώνουν στρες στην καθημερινότητα τους και μερικές φορές σε μεγάλο βαθμό. Συνήθως, οι ενήλικες δεν αντιλαμβάνονται το στρες στα παιδιά ή τις επιπτώσεις αυτού στην καθημερινότητα τους . Μελέτες δείχνουν ότι ότι τα παιδιά σήμερα εμφανίζουν στρες πολύ πιο τακτικά συγκριτικά με το παρελθόν και σε μικρότερες ηλικίες, αλλά σε γενικές γραμμές οι γονείς δεν εκτιμούν το μέγεθος της ανησυχίας των παιδιών . Η αντίδραση και η διαχείριση του στρες μπορεί να διαφέρει απο άνθρωπο σε άνθρωπο, όμως κάποιες ομάδες ανθρώπων μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευπαθείς, σε αυτή τη κατηγορία ανήκουν και τα παιδιά, που συχνά εμείς οι ενήλικες έχουμε τη τάση να τα θεωρούμε ανέμελα.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό έιναι το γεγονός ότι, ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος σε αυτές τις τρυφερές ηλικίες ειναι ιδιαίτερα ευάλωτος στις αρνητικές επιπτώσεις που έχει το στρες στην διαμόρφωση δομών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μάθηση, τη μνήμη και τη συγκίνηση . ‘Ερευνες δείχνουν ότι η έκθεση των παιδιών και των εφήβων σε στρεσογόνες καταστάσεις, θέτει τον οργανισμό σε εγρήγορση προκαλώντας την έκκριση κορτικοειδών ορμονών, τις λεγόμενες ορμόνες του στρες . Τα υψηλά επίπεδα των ορμονών και η υπερδιέγερση του μεταιχμιακού συστήματος επιδρούν αρνητικά στη νευρογένεση, συναπτογένεση και μυελίνωση εγκεφαλικών δομών επιφέροντας μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανάπτυξη του εγκεφάλου .
Πως μπορούμε να προστατεύουμε τα παιδιά μας έναντι αυτής της αόρατης απειλής ? Πέρα απο την συναισθηματική σχέση που αναπτύσσουμε με τα παιδιά μας βασισμένη στην αγάπη, τη τρυφερότητα, τη κατανόηση, είναι η ικανότητα της αυτορύθμισης που σχετίζεται με τη ανθεκτικότητα του οργανισμού. «Η ψυχική ανθεκτικότητα αναφέρεται σε μια δυναμική διαδικασία η οποία σχετίζεται με τη θετική προσαρμογή στο πλαίσιο σημαντικών αντιξοοτήτων.» Η ψυχική ανθεκτικότητα έχει περιγραφτεί ως ένα εγγενή χαρακτηριστικό που αναπτύσεται κατά τη πρώιμη παιδική ηλικία, όμως δεξιότητες με αντίστοιχη αύξηση της ψυχικής ανθεκτικότητας μπορεί να αποκτηθούν αργότερα στη ζωή βελτίωνοντας την ανθεκτικότητα το ατόμου.
Ποιές είναι αυτές οι δεξιότητες που μπορούμε να διαδάξουμε στα παιδιά μας και να αυξήσουμε την ανθεκτικότητα τους έναντι στρεσογόνων καταστάσεων? Ικανότητες που απαρτίζουν τις βασικές πτυχές της συναισθηματικής νοημοσύνης, οπως η αυτοεπίγνωση, η αισιοδοξία, η ενσυναίσθηση, ο αυτοέλεγχος των συγκινήσεων και η συναισθηματική σύνδεση με τους άλλους και το περιβάλλον.
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
- Η αίσθηση της Επάρκειας – η αίσθηση οτι μπορεί να καταφέρνει πράγματα στη ζωή.
- Η Αυτοπεποίθηση – Η πίστη στον εαυτό του και στις ικανότητες του.
- Οι Συναισθηματικοί Δεσμοί – Δημιουργία κοντινότητας, ασφάλειας, αίσθηση του ανήκω.
- Χαρακτήρας – Η διαμόρφωση αξιών όπως η αξιοπρέπεια, η αρετή, η ενσυναίσθηση, η συλλογικότητα , η αισιοδοξία.
- Συνύπαρξη – Η συμμετοχή του στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και η αλληλεγγύη.
- Συνειδητοποιημένη Δράση και η Υπευθυνότητα.
- Η αναγνώριση οτι οι πράξεις έχουν συνέπειες και επιπτώσεις σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
- Αισιοδοξία- Είναι σημαντικό να επικοινωνούμε την αισιοδοξία και την προοπτική στα παιδιά μας .
Ως γονείς έχουμε το μοναδικό πλεονέκτημα να διδάξουμε τα παιδιά μας την ανθεκτικότητα μέσα απο τη συναισθηματική σχέση που αναπτύσσουμε μαζί τους. Μια χρήσιμη δεξιότητα που θα τα συνοδεύει σε όλη τους τη ζωή ώστε να αντιμετωπίζουν εποικοδομητικά τις προκλήσεις της ζωής.